Otwarta edukacja

1. W ankiecie przeprowadzonej w?r?d 3000 nauczycielek i nauczycieli ZNP ocenia? darmowy podr?cznik przygotowany przez Min. Eduakacji Narodowej “Nasz Elementarz”. Ponad 62% ankietowanych ocenia go dobrze w warstwie merytorycznej, 71% dobrze w wychowawczej. Gorzej oceniana jest. m.in. cz??? matematyczna, a og?lna ocena to tr?jka. Troch? lepiej, na czw?rk?, oceni?o elementarz Centrum Cyfrowe, kt?re dok?adnie zmierzy?o poziom otwarto?ci rz?dowego podr?cznika czyli ilo?? materia??w na wolnych licencjach i miejsca, w kt?rych u?yte zamkni?te zasoby mog?oby by? ?atwo zast?pione otwartymi. Obie oceny zwracaj? uwag? na problemy kt?re wieszczono podr?cznikowi, przygotowywanemu w du?ym po?piechu, od samego pocz?tku prac nad nim.

2.? W ramach projektu LangOER na Akademi im. Jana D?ugosza w Cz?stochowie w kwietniu organizowane s? bezp?atne szkolenia dla nauczycieli pod tytu?em Otwarte zasoby i praktyki. Warsztaty b?d? dotyczy? pozyskiwania otwartych zasob?w, tworzenia i kompilowania w?asnych materia?y np. lekcji opartych o materia? video; korzystania z licencji CC, publikowania w?asnych OZE. Terminy to 10, 11, 24 i 25 kwietnia. Gor?co polecamy!

3. Kolejny fragment wynik?w bada? nauczycieli i nauczycielek u?ywaj?cych otwartych zasob?w edukacyjnych prowadzonych przez OER Research Hub. Czy osoby pracuj? z OZE zawsze s? ?wiadome korzystania z nich? Je?li tak to jak to zmieni?? To pytania kt?re zadaj? sobie badacze.

4. Co roku portal Consumer Classroom zaprasza m?odzie? ze szk?? ponadpodstawowych z kraj?w UE do udzia?u w og?lnoeuropejskim konkursie mi?dzyszkolnym. W tym roku tematem konkursu jest konsumpcja tre?ci cyfrowych. Wi?cej informacji w portalu Edunews.

5. David Wiley opublikowa? na swoim blogu notatki do wyst?pienia, kt?re wyg?osi? na temat p?kaj?cej ba?ki rynku podr?cznik?w akademickich w USA. (more…)

Otwarta edukacja

1.? Ministerstwo Edukacji Narodowej zaprezentowa?o drug? cze?? darmowego (i cz??ciowo otwartego) podr?cznika dla drugiej klasy szko?y podstawowej. Czas na konsultacje wyznaczony zosta? do 20 marca i jest co konsultowa?, nie tylko merytorycznie ale r?wnie? z perspektywy prawa autorskiego i idei otwartych zasob?w edukacyjnych. Cho? ca?y podr?cznik ma by? dost?pny na wolnej licencji CC BY, to znajduje si? w nim tak du?o wyj?tk?w, ?e trudno uzna? go za ?atwy i bezpieczny do remiksowania i przetwarzania np. na mniejsze, atomowe materia?y edukacyjne. Poza zdj?ciami z agencji fotograficznych (jak w przypadku poprzednich cz??ci) wyj?tkami s? r?wnie? niekt?re teksty. Najdziwniejsze s? jednak zasoby uzyskane od innych instytucji publicznych np. Muzeum Historyczne Miasta Krakowa, kt?re zosta?y uzyskane na ograniczone w czasie licencje.

2. The Atlantic wie?ci koniec podr?cznika, nie tylko tego tradycyjnego, wydawanego na papierze, ale r?wnie? podr?cznika jako idei ca?o?ciowego, zamkni?tego i gotowego materia?u edukacyjnego. Od rosn?cych cena (na przyk?adzie USA) po zmieniaj?ce si? potrzeby szk??, nauczycieli i uczni?w, rozproszone, co raz cz??ciej cyfrowe i otwarte zasoby edukacyjne i “otwarte podr?czniki” wypieraj? dotychczasowe. Jakie zmiany to przyniesie dla ca?ego systemu edukacji? Powoli mo?emy to obserwowa? m.in. na przyk?adzie ?rodowiska akademickiego w USA.

3.? Centrala Creative Commons og?osi?a Business Models initiative, projekt kt?ry ma na celu opisywania i opracowywanie narz?dzi do tworzenia modeli biznesowych wykorzystuj?cych otwarte zasoby, w r??nych dziedzinach i obszarach przemys?u czy us?ug. Wi?cej na blogu Paula Stacey.

Otwarta nauka

4. Je?li nie poczuli?cie nigdy na waszej sk?rze problemu czyszczenia praw do jakiej? publikacji lub okre?lania licencji na, na przyk?ad, mo?liwo?? udost?pnienia cyfrowo artyku??w naukowych pochodz?cych od r??nych autor?w i wydawc?w w Waszej uczelnianej cyfrowej bibliotece to koniecznie przeczytajcie artyku? na blogu Scholary Kitchen o pozyskiwaniu praw autorskich do art. naukowych.

5. Serwis F1000 po?wi?cony otwarto?ci i promocji wynik?w bada? naukowych opublikowa? ?wietny (angielskoj?zyczny) przewodnik na temat opublikowania w otwarych modelach (open access) i szerzej, zagadnieniach otwartej nauki. (more…)

Przysz?y tydzie? ( 9-13 marca )? b?dzie sta? pod znakiem otwartych zasob?w edukacyjnych, na ca?ym ?wiecie po raz czwarty obchodzony b?dzie Tydzie? Otwartej Edukacji. To globalne wydarzenie po?wi?cone dost?pno?ci i otwarto?ci materia??w i praktyk edukacyjnych, te za? z roku na rok rozwijaj? si? coraz lepiej. tegoroczne obchody maj? by? jednak r?wnie? okazj? do szerszej dyskusji nad problemami z prawem autorskim jakie doskwieraj? edukacji np. ograniczenia i zr??nicowanie dozwolonego u?ytku.

Wydarzenia podczas tygodnia b?d? odbywa? si? m.in w Kolumbii, Kanadzie, Czechach, Grecji, Irlandii, Holandii, Wielkiej Brytanii, Stanach Zjednoczonych. Wiele wydarze? b?dzie odbywa? si? online i mo?na w nich wzi?? udzia? w j?zyku angielskim. Tydzie? Otwartej Edukacji mo?na ?ledzi? w mediach spo?eczno?ciowych pod tagiem #openeducationwk. W ramach warsztat?w europejskiej sieci Creative Commons przygotowali?my plakat “Otwarte Zasoby Edukacyjne – Co mo?esz zyska?” kt?ry mo?ecie wykorzysta? do promowania tygodnia.

W Polsce najwi?ksze wydarzenie, a raczej seri? wydarze? wsp??organizuj? Centrum Cyfrowe i Stowarzyszenie Otwarte!? kt?re zaprosi?y nauczycieli, nauczycielki, bibliotekarzy i bibliotekarki oraz aktywist?w i aktywistki edukacji do przeprowadzenia Otwartych Lekcji. W ich ramach udost?pnione zosta?y materia?y to promocji i przeprowadzenia spotka? warsztatowych dla innych nauczycieli, bibliotekarzy, edukator?w.

Proponowany warsztat ten sk?ada si? z?kilku modu??w, kt?re mo?na dobiera? i?ustawia? w?zale?no?ci od?potrzeb i?charakteru grupy. Modu?y te to?m.in.: idea otwarto?ci, przegl?d link?w do?repozytori?w z?poszczeg?lnych przedmiot?w (wymaga dostosowania do?warunk?w lokalnych), wyszukiwanie zasob?w (kilka wersji ?wiczenia), oraz?najcz??ciej zadawane pytania.?Materia?y zosta?y przygotowane na tyle elastycznie, ?e zale?nie od mo?liwo?ci czasowych i dost?pno?ci sprz?tu komputerowego mo?na je rozbudowa? w bardziej praktyczne zaj?cia.

Scenariusz do przeprowadzenia Otwartej Lekcji

Materia?y mi?dzynarodowe promuj?ce Tydzie? Otwartej Edukacji

Plakat Otwarte Zasoby Edukacyjne – Co mo?esz zyska?? PDF

1. Nowojorska MoMA, jedno z najwa?niejszych muze?w sztuki wsp??czesnej zorganizowa?a wystaw? This Is For Everyone po?wi?con? projektom i przedmiotom otwartym do wykorzystywania dla wszystkich, dla wsp?lnego dobra. Do taki zaliczy?a np. otwart? platform? Arduino, projekty mebli czy sama idea licencji Creative Commons. Je?li jeste?cie przypadkiem w Nowym Jorku nie przegapcie tej okazji i koniecznie zr?bcie i prze?lijcie nam zdj?cia :)

Otwarta edukacja

2. Wysokie koszty podr?cznik?w akademickich i alternatywa w postacie otwartych e-podr?cznik?w to USA jeden z najwa?niejszych w?tk?w debat o edukacji. Ostatnio napisa? o nim New York Times, kt?ry wylicza nie tylko oszcz?dno?ci jakie ju? teraz robi? uczelnie i studenci, ale r?wnie? o rosn?cym ruchu obu tych grup aktor?w, kt?rzy nie czekaj? na rozwi?zania prawne tylko rozwijaj? projekty otwartych podr?cznik?w we w?asnym zakresie. Prawo w Stanach r?wnie? si? zmienia zmienia, ale bardzo powoli. W ostatnim tygodniu komisja prawna izby reprezentant?w pozwoli?a na poprawk? przysz?ej ustawy, kt?ra mog?aby pozwoli? na publiczne finansowanie grant?w na podr?czniki, nie tylko akademickie ale r?wnie? dla poziom?w K12 (od szk?? podstawowych do licealnych).

3. Sk?d wiadomo ?e otwarte podr?czniki akademickie przynosz?, i mog? przynie?? jeszcze wi?ksze, oszcz?dno?ci? O tym wi?cej w raporcie kilku stanowych PRIG (Public Interest Research Groups).

Otwarta nauka

4. Czasopismo Society for Neuroscience da?o si? przekona? pisz?cym dla niego autorom naukowym aby zmieni? polityk? publikacji i wprowadzi? opcj? licencjonowania artyku??w na CC BY bez dodatkowych op?at wzgl?dem innych opcji.

5. Co nap?dza i motywuje dzielenie si? swoimi wynikami i danymi przez naukowc?w? Na to pytanie pr?buje odpowiedzie? art. “What Drives Academic Data Sharing?” analizuj?cy publikacje na temat otwartych danych w nauce oraz ankiety przeprowadzone w?r?d naukowc?w. (more…)

Otwarta edukacja

1. Otwarto?? nauki to nie tylko dost?pno?? do tre?ci naukowych to r?wnie? otwarte, nowoczesne praktyki dydaktyczne, o tych pisze w swojej ksi??ce pt. “Nowoczesna dydaktyka akademicka” dr B?a?ej Sajduk z Wy?szej Szko?y Europejskiej w Krakowie. Ksi??ka zosta?a wydana na licencji CC BY-NC-SA i jest dost?pna zar?wno jak PDF jak i wersja interaktywna. Gor?co polecamy!

2. Tony Bates w jednym po?cie daje dok?adny przegl?d zalet oraz problem?w jako mo?na napotka? wdra?aj?c otwarte podr?czniki akademickie, otwarte dane i otwarty proces badawczy. Polecamy zaczynaj?cym lub zainteresowanym rozpocz?ciem pracy z OZE na uczelni.

3. Nie do ko?ca w temacie otwartych zasob?w edukacyjnych: wa?ny g?os na temat technologii w edukacji, kt?ra cz?sto opisywana jako kluczowa dla zmniejszania nier?wno?ci spo?ecznych, cz?sto wcale tak nie dzia?a. Alex Beard zwraca wr?cz uwag? na niekt?re wdro?enia nowych technologii, kt?re mog? pog??bia? nier?wno?ci miedzy uczniami.

4. Dobry uzupe?nieniem poprzedniej wiadomo?ci jest inicjatywa Commonwealth of Learning, kt?re w Indiach uruchamia otwarte masowe kursy dla rolnik?w, kt?re b?d? prowadzone przez telefon (g?osowo). Technologia to tylko medium, kt?re powinno dostosowywa? si? do naszych potrzeb.

Otwarta nauka

5. W pi?tek 20 lutego obchodzony by? dzie? otwartych danych, a takie ?wi?ta najlepiej uczci? premier? nowych serwis?w, kt?re je wykorzystuj?. Tak zrobi?o ameryka?skie Natural History Museum, kt?re przedstawia swoje dane na temat 2,7 milion?w z 80 milion?w gatunk?w stworze? ?yj?cych na ziemi, kt?rych dane posiada muzeum. Dane dost?pne s? na licencji CC Zero, a sam serwis wykorzystuje zestaw otwartego oprogramowania, CKAN dla bazy danych, OpenStreetMap do prezentacji lokalizacji sk?d pochodz? dane. (more…)

Po raz kolejny, wsp?lnym wysi?kiem oddzia??w Creative Commons z 25 kraj?w, powsta?a kompilacja wolnej muzyki ze wszystkich stron ?wiata – CC Affiliates Mixtape #1.

Tradycja narodzi?a si? w dziesi?t? rocznic? urodzin Creative Commons, w 2012 roku. W?wczas to europejska wsp?lnota Creative Commons opublikowa?a pierwsz? muzyczn? sk?adank? utwor?w na licencjach CC, wybranych spo?r?d kawa?k?w z r??nych kraj?w Europy – CC Birthday Mixtape. Znalaz?a si? na niej “Ba?ka mydlana”, piosenka Jaros?awa Lipszyca z zespo?em Usta.

Pomys? zosta? podchwycony tak?e w 2014 roku, z okazji dwunastego jubileuszu Creative Commons. Tym razem kompilacja nie ograniczy?a si? do Europy – na CC Affilietes Mixtape #1 mo?na us?ysze? muzyk? z 25 r??nych kraj?w z r??nych kontynent?w, na zasadzie 1 kraj – 1 utw?r. P?yta sk?ada si? mi?dzy innymi z tw?rczo?ci znanych artyst?w z Portugalii (Dead Combo), Danii (Du?ska Symfoniczna Orkiestra Narodowa), Brazylii (BNeg?o oraz Seletores de Frequ?ncia), czy Republiki Zielonego Przyl?dka (the Mendes Brothers). Jako polski oddzia? CC, wybrali?my utw?r “Ubogi poeta” olszty?skiego artysty Ortalio. Jak wida? (a raczej – s?ycha?), wolne licencje zdobywaj? sobie coraz wi?ksz? popularno?? w rozmaitych zak?tkach ?wiata, w obr?bie r??nych gatunk?w muzycznych.

Utwory umieszczone na CC Affiliates Mixtape #1 dost?pne s? na r??nych licencjach CC. P?yta jest do pos?uchania i ?ci?gni?cia na Soundcloud, Free Music Archive oraz Internet Archive.
?yczymy mi?ego s?uchania i dzi?kujemy artystom, kt?rzy zdecydowali si? na dzielenie si? sw? tw?rczo?ci?!

Tym razem prezentujemy Wam nie przegl?d tygodnia, ale przegl?d ca?ego zesz?ego roku – wybrali?my najwa?niejsze informacje, publikacje, artyku?y i wpisy na blogach.

Otwarta edukacja

W Polsce najwa?niejszym wydarzeniem edukacyjnym (i to nie tylko w zwi?zku z otwarto?ci?) by?o?zdecydowaniestworzenie? przez Ministerstwo Edukacji Narodowej darmowego podr?cznika dla pierwszoklasist?w. “Nasz elementarz” wywo?a? (i wywo?uje nadal) kontrowersje tempem w jakim zosta? og?oszony i przygotowany, nieudowodnionymi oskar?eniami o plagiat rzucanymi przez wydawnictwo, w kt?rym pracowa?a g??wna autorka oraz powszechnie niezrozumia?? relacj? z e-podr?cznikami tworzonymi w ramach “Cyfrowej szko?y”. Nas w podr?cznikach najbardziej zaskoczy?o to, ?e s? jedynie cz??ciowo dost?pne na wolnej licencji. (Alek Tarkowski i Kamil ?liwowski z naszego zespo?u pisali o tym w “Gazecie Wyborczej”)

W drugiej po?owie roku zesp?? e-podr?cznik?w udost?pni? pierwsze, pilota?owe ich wersje. Z kolei koniec roku przyni?s? premier? “tradycyjnych” podr?cznik?w dla klasy drugiej, ale te? niespodziewane zwolnienia prawie ca?ego zespo?u kieruj?cego projektem e-podr?cznik?w.? Oba projekty, elementarza i e-podr?cznik?w Cyfrowej Szko?y wzbudzaj? ogromne nadzieje, ale te? kontrowersje. Deklarowana w obu przypadkach otwarto?? jest dla nas wa?nym argumentem za tym, by im kibicowa?. Niestety oba projekty bardzo trac? na tym w jaki spos?b s? politycznie prowadzone. Podr?cznikom dla klas pierwszej i drugiej grozi te? utkni?cie w stanie niepe?nej otwarto?ci.

Troch? lepiej wygl?da sytuacja w Stanach Zjednoczonych, gdzie nawet wydawcy edukacyjni sprawiaj? wra?enie jakby zaakceptowali otwarte zasoby edukacyjne jako cz??? rynku, a edukatorzy co raz cz??ciej z nich korzystaj? (zw?aszcza na uczelniach wy?szych). 2014 rok przyni?s? wiele wynik?w bada?, kt?re potwierdzaj? te zmiany. Jednym z bardziej dyskutowanych by? raport firmy badawczej Babson. Dzi?ki grantowi z?Fundacji Hewlett?w oraz wsparciu wydawnictwa edukacyjnego Pearson, przeprowadzono badanie ankietowe pracownik?w ameryka?skich uczelni na temat otwartych zasob?w edukacyjnych. Kluczowe wyniki: ponad 2/3 badanych ocenia jako?? otwartych zasob?w na tak? sam? lub wy?sz? od tradycyjnych zasob?w, kluczow? barier? jest obawa przed dodatkowym czasem pracy nad zasobami, wi?cej pracownik?w u?ywa otwartych zasob?w ni? to deklaruje (brak wiedzy na ich temat nie jest barier? dla ich u?ywania). Polecamy lektur? ca?ego raportu (PDF) oraz komentarz Alka Tarkowskiego w serwisie “OER Policy in Europe”.? Dla por?wnania polecamy r?wnie? pierwszy raport opublikowany przez OER Research Hub, “OER Evidence Report 2013-2014″. Raport zbiera wyniki dwuletniej ewaluacji skutk?w wdra?ania otwarto?ciowych praktyk w?r?d edukator?w oraz inicjatyw pa?stwowych, kt?re mia?y na celu tworzenie lub wspieranie otwartych zasob?w edukacyjnych.

Otwarta nauka

Jedn? z gor?tszych dyskusji w tym roku wywo?a?o Association of Scientific, Technical and Medical Publishers (stowarzyszenie zrzeszaj?cego wydawc?w naukowych, technicznych i?medycznych), kt?re opublikowa?o w?asny zestaw “otwartych” licencji. Propozycja wywo?a?a ostr? krytyk? ze strony kilkudziesi?ciu organizacji, kt?re uzna?y to za pr?b? rozbijania skuteczno?ci ruchu open access i tzw. open washing czyli u?ywanie powszechnie ju? przyj?tych termin?w otwarto?ci do nieotwartych modeli prawnych.

2014 rok przyni?s? nowe polityki otwarto?ci wdro?one m.in. przez Fundacj? Billa i Melindy Gates?w, brytyjsk? fundacj? badawcz? Wellcome Trust (finansuj?c? badania nad nowotworami), a w Polsce ICM UW (Interdyscyplinarne Centrum Modelowania Matematycznego i Komputerowego Uniw. Warszawskiego).

Tegoroczne obchody tygodnia otwartego dost?pu (Open Access Week) up?yne?y nie tylko pod znakiem promocji otwarto?ci, ale r?wnie? walki o?dost?p do nauki jako podstawowego prawa, kt?re mo?e zosta? odebrane. Tak si? dzieje w przypadku Diego Gomeza, studenta z?Kolumbii, kt?remu grozi do 8 lat wi?zienia za udost?pnienie w Sieci artyku?u, kt?ry pobra? z zamkni?tego repozytorium.

Tak?e na jesieni, Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wy?szego rozpocz??o po raz kolejny przymiarki do wdro?enia w Polsce zasad Otwartego Dost?pu. Wraz? KOED wzi?li?my udzia? w konsultacjach pierwszej wersji planu wdro?enia Otwartego Dost?pu w Polsce (stanowisko KOED jest dost?pne tutaj). Niestety, s?dz?c po tempie prac zainicjowanie planu jeszcze w tej kadencji wydaje si? ma?o prawdopodobne.

Otwarte zasoby

W listopadzie 2014 roku liczba utwor?w dost?pnych w?sieci na CC osi?gn??a 882 miliony. W?raporcie na rok 2010 wynosi?a ok. 400 mln, co pozwala szacowa?, ?e ju? w?przysz?ym roku u?ytkownicy b?d? mogli cieszy? si? miliardem utwor?w na licencjach CC. Raport State of Commons pokazuje tak?e inn? pozytywn? tendencj?: odsetek utwor?w udost?pnionych na licencjach w?pe?ni wolnych ? zezwalaj?cych zar?wno na u?ytek komercyjny i?korzystanie z?dzie? zale?nych ? jest wi?kszy ni? 4 lata temu i?stanowi ponad po?ow? og??u utwor?w na CC. Najpopularniejsz? licencj? jest CC-BY-SA (u?ywana min. przez Wikipedi?), cho? tu? po niej plasuje si? najbardziej restrykcyjna CC-BY-NC-ND.

W lipcu Unia Europejska opublikowa?a prze?omow? rekomendacj? dotycz?c? licencjonowania zasob?w publicznych – mo?na w niej znale?? zalecenie, by zasoby b?d?ce utworami w rozumieniu prawa autorskiego by?y udost?pniane na wolnych licencjach Creative Commons

Do ciekawych wiadomo?ci mo?na zaliczy? kilka nowych zbior?w otwartych zasob?w, ale dokonanych przez du?ych graczy: Google opublikowa?o ogromny zestaw wektorowych ikon wykorzystywanych w projektowaniu interfejs?w mobilnych np. systemu Android; Twitter otworzy? swoj? kolekcj? ikon Emoji. Tymczasem jeden z najbardziej kojarzonych z Creative Commons serwis?w, Flickr zaliczy? w minionym roku, a? dwa powa?ne problemy z nimi. Najpierw usun?? metadane dotycz?ce licencji Creative Commons (utrudniaj?c ich wyszukiwanie) i pogorszy? widoczno?? oznacze? CC przy zdj?ciach. Zmiany te zosta?y odwr?cone po kilku tygodniach pod wp?ywem krytyki u?ytkownik?w. Na koniec roku Flickr zn?w sta? si? obiektem dyskusji gdy postanowi? uruchomi? us?ug? sprzeda?y poczt?wek ze zdj?ciami z serwisu. Zgodnie z mo?liwo?ciami licencji, ale wbrew poczuciu sprawiedliwo?ci wielu fotograf?w publikuj?cych na CC, pomin?? ich przy podziale zysk?w.

Otwarta kultura

Temat otwarto?ci zasob?w instytucji kultury by? jednym z najwa?niejszych temat?w ubieg?orocznej Wikimanii – konferencji wikipedyst?w. Wie?ci si? co raz wi?ksz? profesjonalizacj? tej wsp??pracy, a wraz z ni? rozw?j sektora Open Glam – instytucji kultury wdra?aj?cych otwarto??. Do najwa?niejszych nowo?ci openGLAM mo?na zaliczy? 100 tysi?cy historycznych grafik, szkicy, ilustracji medycznych udost?pnionych na wolnej licencji przez Wellcome Library, otworzenie zasob?w?Muzeum Narodowego Nowej Zelandii (Te Papa Tongarewa) oraz powstanie Cyfrowej Biblioteki Kataru.

Prawo i licencje

2014 rok przyni?s? nowe wersje licencji Creative Commons czyli 4.0. Licencje s? ujednolicone tak, by jedna wersja mi?dzynarodowa mog?a by? stosowana we wszystkich pa?stwach, bez dostosowywania do lokalnego prawa. Licencje maj? te? poprawione regu?y dotycz?ce baz danych, s? te? po prostu prostsze dla u?ytkownik?w.

Open Knowlegde Foundation opublikowa?a za? wersj? 2.0 Open Definition, okreslaj?cej standard licencjonowania otwartych i wolnych zas?w kultury i wiedzy.? Nowa wersja zosta?a uproszczona j?zykowo oraz zawiera wyra?ne rozgraniczenie mi?dzy dost?pno?ci? na otwartej licencji, otwartym i?nieograniczonym dost?pem do zasobu oraz dost?pno?ci? w?otwartym formacie. Dopiero spe?nienie tych trzech warto?ci daje zgodno?? z?Open Definition. W?nowej wersji ?atwiej r?wnie? sprawdzi? kompatybilno?? okre?lonej licencji z?definicj?. Pod samym koniec roku przet?umaczyli?my Open Definition na polski.

Z?ym duchem w wiadomo?ciach o prawie (nie tylko autorskim i patentowym) w 2014 roku by?y porozumienia TTP (Trans-Pacific Partnership) oraz TTIP (Transatlantic Trade and Investment Partnership). Negocjowane w du?ej mierze w tajny spos?b, w opini organizacji spo?ecznych z ca?ego ?wiata powa?nie zagra?aj? zr?wnowa?onemu rozwojowi i ew. reformie prawa w?asno?ci intelektualnej w kierunku lepszego zaadresowania potrzeb i praw u?ytkownik?w.

Co w te ?wi?ta przyniesie Miko?aj Waszym bliskim? Czy prezenty, kt?re dostan?, b?d? nie tylko trafione, ale r?wnie? otwarte i gotowe do tego, by je swobodnie wykorzysta?? A mo?e b?dzie mo?na korzysta? z nich tylko biernie, i to kosztem naszej prywatno?ci?

Miko?aj cz?sto przynosi nam w podarku r??ne ga?d?ety elektroniczne – od laptop?w, przez internetowy dost?p do muzyki, po drukarki i smartfony. Cz?sto jednak nie pami?ta o tym, ?e najpopularniejszy sprz?t elektroniczny dost?pny jest na zamkni?tym oprogramowaniu, ograniczaj?cym wolno?? u?ytkownika (np. urz?dzenia firmy Apple), ogranicza jego prawa konsumenckie poprzez system DRM lub jest ?wietnie zaprogramowany do ?ledzenia jego po?o?enia. Albo przesy?ania prywatnych danych NSA (National Security Agency, ameryka?skiej s?u?bie inwigilacji, znanej min. z informacji ujawnionych przez Edwarda Snowdena), jak w przypadku oprogramowania Microsoftu.

Fundacja Wolnego Oprogramowania ma dla Was propozycj?, jak by? ?wiadomym Miko?ajem i obdarowa? bliskich prezentami, kt?re zapewni? im prawdziwe bezpiecze?stwo i poszanowanie wolno?ci i prywatno?ci.

W ka?de ?wi?ta Free Software Foundation publikuje Giving Guide, przewodnik po m?drym dawaniu, kt?ry u?atwi wyb?r prezent?w nie obci??nych systemami DRM, respektujacych prawa u?ytkownik?w. Giving Guide odpowie, dlaczego od “Apple’owego” iOS, ?ledz?cego po?o?enie ka?dego urz?dzenia, na kt?rym jest zainstalowany, lepiej legalnie ?ci?gn?? oprogramowanie Replicant, dzia?aj?ce nawet na u?ywanym sprz?cie. Dlaczego lepiej znale?? dobr? ksi??k? na Project Gutenberg, i cieszy? si? swobod? czytania na dowolnej liczbie urz?dze?, ni? kupowa? eBooki od Amazona, czy Empiku, i p?aci? krocie za dost?p zabezpieczony systemem DRM.

A propos ochrony naszych danych osobowych, dobrym pomys?em mo?e by? tak?e gra karciana “Trz?sienie danych”, opracowana przez Fundacj? Panoptykon. Po kilku partiach “Trz?sienia danych” gracze naucz? si?, jak skutecznie unika? zasadzek na nasz? prywatno??, zastawionych przez rynkowych gigant?w. Opr?cz tego polecamy tak?e “Kontekst”, nowy zbi?r esej?w Cory’ego Doctorova, po?wi?cony mi?dzy innymi bezpiecze?stwu w sieci.

Zach?camy do przekazywania informacji o Giving Guide znajomym. Przewodnik mo?na ?ci?gn?? tak?e w wersji gotowej do druku.

Otwarta edukacja

1. Projekt OER Policy opublikowa? wyniki ma?ego badania przeprowadzonego podczas warsztat?w i ankiet w?r?d spo?eczno?ci edukator?w i animator?w otwartych zasob?w edukacyjnych na temat najcz?stszych mit?w o OZE z jakimi si? spotykaj?. Przegl?d mit?w oraz argument?w wyja?niaj?cych dlaczego mity te nie s? prawd? lub s? wynikaj? z niezrozumienia mo?ecie przeczyta? na stronie lub w publikacji w PDF-ie.

2. Na blogu jednego z najstarszych projekt?w otwartych zasob?w edukacyjnych, Curriki, przeczytacie o ostatnich ameryka?skich raportach z bada? o wykorzystywaniu OZE i cyfrowych zasob?w przez nauczycieli i wyk?adowc?w.

3. W tym artykule przeczytacie o tym jak pa?stwa europejskie tworz? i promuj? polityki zach?caj?ce do tworzenia otwartych zasob?w edukacyjnych i rozwoju masowych otwartych kurs?w online (MOOC), jak mo?na si? domy?le?, mimo wielu problem?w w relacjach mi?dzy tymi dwoma zjawiskami, na poziomie polityk pa?stwowych s? ona bardzo cz?sto po??czone.

4. Na blogu Centrum Cyfrowego mo?ecie przeczyta? d?u?sz? analiz? problemu z serwisem Flickr, kt?ry niedawno postanowi? uruchomi? sprzeda? poczt?wek ze zdj?ciami od u?ytkownik?w, czym poruszy? cz??? autor?w i autorek publikuj?cych na CC, kt?rzy zostali wykluczeniu z podzia?u zysk?w.

Otwarta kultura

5. Kolejna du?e muzeum podejmuje si? wsp??pracy z Wikipedi? nad udost?pnianiem cyfrowego wizerunku swoich zasob?w oraz promocji artyst?w. O projektach nowozelandzkiego The Dowse Art Museum mo?ecie przeczyta? na blogu Open GLAM.

Otwarta nauka

6. Wydawnictwo De Gruyter opublikowa?o pierwszy film z serii “De Gruyter Open Access Academy”.

7. Do dyskusji o zaletach otwartego dost?pu co raz cz??ciej przebijaj? si? co raz bardziej praktyczne i proste argumenty o tym, o tym ?e dost?p tylko dost?pna nauka mo?e wp?ywa? na ?wiat dooko?a przez anga?owanie odbiorc?w spoza elitarnego ?wiatka naukowego (dziennikarzy, edukator?w etc.). Wi?cej w po?cie Cecy Marden na blogu London School of Economics.

Prawo

8. Mi?dzynarodowa grupa organizacji pozarz?dowych (w tym Creative Commons) oraz akademik?w domaga si? ujawnienia tre?ci negocjowanego g??wnie w tajny spos?b (kt?rego tre?? znana jest z przeciek?w) porozumienia Trans-Pacific Partnership (TPP). Porozumienie, wg. ujawnionych dokument?w mo?e zagrozi? wolnemu dost?powi do tre?ci kultury i nauki.

9. Na mocy nowego, w?a?nie negocjowanego, zapisu w traktacie WIPO, nadawcy telewizyjni mieliby prawo obejmowania ochron? tre?ci dost?pnych w domenie publicznej lub na licencjach CC tylko i wy??cznie dzi?ki ich emisji. Naprawd? mamy nadziej?, ?e to tylko nieporozumienie…

1. Yahoo, kt?ry kilka lat temu kupi? serwis fotograficzny Flickr, zaczyna sprzedawa? jako kartki selekcjonowane ze zdj?? swoich u?ytkownik?w. Zgodnie z warunkami licencji CC BY, b?dzie sprzedawa? r?wnie? takie zdj?cia, ale niestety bez dzielenia si? zyskami? z autorami (autorzy nie korzystaj?cy z najbardziej wolnej licencji lub niekorzystaj?cy z licencji CC) mog? liczy? na 51% z dochodu ze sprzeda?y. Cz??? autor?w oburza si? na to poniewa?, skala wykorzystania komercyjnego jest wi?ksza ni? jak? spotykali do tej pory. Pozostaje liczy?, ?e Yahoo potraktuje ich bardziej sprawiedliwie, a oni b?d? zmienia? licencj? na nadal woln?, ale copylefto’w? – Share alike.

2. W sieci dost?pny jest ju? najnowszy artyku? naukowy od zespo?u Davida Willey’a na temat wp?ywu otwartych zasob?w edukacyjnych na wyniki nauczania przedmiot?w ?cis?ych. Artyku? opisuje badania prowadzone w?r?d uczni?w szk?? ?rednich zdaj?cych standardowe testy prowadzone w ameryka?skich szko?ach.

3. S?owe?ski projekt otwartych wyk?ad?w wideo (a dok?adnie koalicja organizacji i o?rodk?w naukowych) otrzyma? od UNESCO stanowisko przewodnie w obszarze otwartej edukacji i otwartych zasob?w edukacyjnych, w ramach kt?rego b?dzie dzia?a? r?wnie? jako think-tank i o?rodek wymiany wiedzy dla innych otwartych projekt?w. Gratulujemy!

Otwarta nauka

4. Czy otwarty dost?p do nauki faktycznie spowoduje wyr?wnanie dost?pu do wiedzy i wyr?wna r?wnie? szanse na wi?kszy wk?ad w rozw?j nauki naukowcom, z kraj?w o dot?d mniej uprzywilejowanej sytuacji (czyli kraj?w mniej zamo?nych, o ni?szych nak?adach na nauk?)?

5. Porzuci? subskrypcje od wielkich wydawnictw i baz czasopism (jak Elsevier) a za zaoszcz?dzone pieni?dze pokry? koszty przej?cia na otwarty model na uczelni? Proste rozwi?zanie omawia na blogu London School of Economics Cameron Neylon. 6.

7. lorraine ch▼en opisuje swoje w dwucz??ciowym wpisie przemy?lenia po konferencji OpenCon 2014, a w ramach nich o otwartym dost?pie, kt?ry jest nie tylko bardziej ekonomiczny dla klient?w (naukowc?w) ale i p?ac?cych za niego wszystkich podatnik?w. Poza kwestiami ekonomicznymi, otwarty dost?p ma szanse wp?yn?? na zmian? modelu akademii, demokratyzuj?c powoli model dost?pu do wiedzy i wsp??pracy nad jej rozwoje.

Otwarte zasoby

8. Zbli?a si? kolejny dzie? domeny publicznej, czyli moment wyga?ni?cia praw autorskich maj?tkowych do utwor?w tw?rc?w, zmar?ych 70 lat temu. Na blogu Koalicji Otwartej Edukacji mo?ecie pozna? list? tw?rc?w i tw?rczy?, kt?rych dzie?a b?d? wolne od pocz?tku 2015 r.

9. Nowe, otwarte scenariusze lekcji, tym razem do edukacji filmowej znajdziecie na stronie projektu edukacjamedialna.edu.pl Fundacji Nowoczesna Polska.

grafika aut. G.M. Photography, na licencji CC BY