Copyleft nedir?

This translation may not reflect the changes made since 2013-10-06 in the English original. Please see the Translations README for information on maintaining translations of this article.

Copyleft, bir program?n (veya ba?ka bir ?al??man?n) ?zg?r yaz?l?m haline getirilmesi, program?n t?m de?i?tirilmi? ve geni?letilmi? s?r?mlerinin de ?zg?r yaz?l?m haline getirilmesi i?in genel bir y?ntemdir.

Bir program? ?zg?r hale getirmenin en basit yolu, telif hakk?n? kald?r?p program? kamu mal? haline getirmektir. Bu istekleri bu y?ndeyse insanlar?n program? ve iyile?tirmeleri payla?malar?n? sa?lar. Ancak bu durum ayr?ca i?birli?i yapmayan insanlar?n program? ?zel m?lk yaz?l?ma d?n??t?rmesine de neden olur. Bu insanlar, ?ok say?da ya da az say?da de?i?iklik yapar ve program? ?zel m?lk bir ?r?n olarak da??t?rlar. Program? bu de?i?tirilmi? bi?imde alan insanlar, ?zg?n yazar?n onlara sa?lad??? ?zg?rl??e sahip olamazlar; aradaki insanlar bu ?zg?rl??? yoketmi?tir.

GNU Projesinde, hedefimiz, t?m kullan?c?lara, GNU yaz?l?m?n? yeniden da??tmalar? ve de?i?tirmeleri i?in ?zg?rl?k sa?lamakt?r. Aradaki insanlar ?zg?rl??? yokederlerse, bir?ok kullan?c?ya sahip oldu?umuz halde, bu kullan?c?lar?n ?zg?rl??? olmayacakt?r. Bu nedenle, GNU yaz?l?m?n? kamuya a??k hale getirmek yerine, "copyleft" uygular?z. Copyleft, de?i?tirerek ya da de?i?tirmeyerek yaz?l?m? da??tan kimsenin, yaz?l?m? kopyalamak ve de?i?tirmek isteyen kimselere bu ?zg?rl??? aktarmalar? gerekti?ini s?yler. Copyleft, her kullan?c?n?n ?zg?rl??e sahip olmas?n? garantiler.

Copyleft ayr?ca di?er programc?lar?n ?zg?r yaz?l?m eklemesi i?in bir g?d? de olu?turur. GNU C++ derleyicisi gibi ?nemli ?zg?r programlar yaln?zca bu nedenden dolay? varlar.

Copyleft ayr?ca geli?tirdi?i ?zellikleri ?zg?r yaz?l?ma aktarmak isteyen programc?lar?n bunu yapmas? i?in izin almalar?na da yard?mc? olmaktad?r. Bu programc?lar, daha fazla para kazanmak i?in hemen hemen her ?eyi yapacak olan firmalar ya da ?niversiteler i?in ?al??maktad?r. Bir programc?, de?i?ikliklerini kamuya aktarmak isteyebilir ancak i?vereni, de?i?iklikleri ?zel m?lk bir yaz?l?m ?r?n?ne aktarmak isteyebilir.

??verene, geli?mi? s?r?m?n ?zg?r yaz?l?m hari? olmak ?zere da??t?lmas?n?n yasad??? oldu?unu a??klad???m?zda, i?veren, genelde bu yaz?l?m? ??pe atmak yerine ?zg?r yaz?l?m olarak da??tmay? tercih etmektedir.

Bir program? copyleft etmek i?in, ilk olarak telif hakk?n?n oldu?unu ifade ederiz; daha sonra yaln?zca da??t?m terimleri de?i?memi?se, bu programdan elde edilen herhangi bir program?n ya da bu program kodunun kullan?m haklar?n?n, de?i?tirme ve yeniden da??t?m haklar?n?n herkese verildi?i yasal bir ara? olan da??t?m terimlerini ekleriz. Bu nedenle, kod ve ?zg?rl?kler yasal olarak ayr?lamaz hale gelir.

?zel m?lk yaz?l?m geli?tiricileri, telif hakk?n? kullan?c?lar?n ?zg?rl???n? almak i?in kullanmaktad?r; biz ise telif hakk?n? kullan?c?lar?n ?zg?rl???n? garanti etmek i?in kullanmaktay?z. ?smini, ��telif hakk?��ndan [:copyright] ��copyleft�ɡ�e ?evirmemizin nedeni budur.

Copyleft program ?zerinde telif hakk?n? kullanman?n bir yoldur. Telif hakk?nda vazge?mek anlam?na gelmez; ger?ekte, telif hakk?ndan vazge?mek copylefti imkans?zla?t?racakt?r. Copyleft kelimesindeki ��left�� ifadesi; ?ngilizce'deki ��to leave�� (terketmek, b?rakmak) fiiline bir referans de?ildir; sadece ��right�� y?n?n?n tersi y?n? temsil etmektedir.

Copyleft genel bir kavramd?r; ayr?nt?lar? doldurman?n ?e?itli yollar? vard?r. GNU Projesinde, kulland???m?z ?zel da??t?m terimleri, GNU Genel Kamu Lisans?'nda (HTML olarak, metin olarak, ve Texinfo bi?imlerinde eri?ebilirsiniz) mevcuttur. GPU Genel Kamu Lisans? s?kl?kla k?saca GNU GPL olarak adland?r?l?r. Ayr?ca ?nternette GNU GPL hakk?nda S?kl?kla Sorulan Sorular sayfas? var. Ek olarak FSF��nin kat?l?mc?lardan gelen telif hakk? g?revlerini ni?in ald???na ili?kin bilgileri de okuyabilirsiniz.

Alternatif bir copyleft bi?imi olan GNU K?s?tl? Genel Kamu Lisans? (LGPL)(HTML, metin, ve Texinfo bi?imleri) baz? (ama hepsi de?il) GNU k?t?phanelerine uygulanmaktad?r. LGPL'i uygun kullanmak i?in daha fazlas?n? ??renmek ?zere, l?tfen Neden bir sonraki k?t?phaneniz i?in Lesser GPL kullanmamal?s?n?z yaz?s?n? okuyun.

GNU ?zg?r Belgeleme Lisans? (FDL) (HTML, metin ve Texinfo) de?i?tirilmi? ya da de?i?tirilmemi? ticari olan ya da olmayan bi?imde herkese kopyalama ve yeniden da??tma etkili ?zg?rl???n? sa?lamak i?in bir k?lavuzda, kitapta ya da ba?ka bir belgede kullan?lmas? hedeflenen bir copyleft bi?imidir.

Uygun lisans bir ?ok rehberde, ve her bir GNU kaynak kodu da??t?m?nda i?erilmi?tir.

B?t?n bu lisanslar kendi ?al??malar?n?za, sizin telif hakk? sahibi oldu?unuz varsay?m?yla, rahatl?kla uyarlayabilece?iniz ?ekilde tasarlanm??t?r. Uyarlama i?in lisanslar? de?i?tirmenize gerek yoktur, sadece ?al??mada lisans?n bir kopyas?n? bar?nd?rman?z, ve kaynak kodlarda uygun bir ?ekilde lisansa y?nelik bildirimleri eklemeniz yeterlidir.

Bir?ok farkl? program i?in ayn? da??t?m terimlerinin kullan?lmas?, ?e?itli farkl? programlar aras?nda kodun kopyalanmas?n? kolayla?t?rmaktad?r. T?m? ayn? da??t?m terimlerine sahip olduklar? i?in, terimlerin uyumlu olup olmad???n?n d???n?lmesine gerek yoktur. K?s?tl? GPL, s?r?m 2, da??t?m terimlerini genel GPL olarak de?i?tirmenize izin veren bir eklemeyi i?erir, b?ylece kodu, GPL taraf?ndan kapsanan ba?ka bir programa kopyalayabilirsiniz. Lesser GPL'nin s?r?m 3'?, GPL s?r?m 3'e bir istisna olarak eklenmi?tir, uyumluluk b?ylece otomatikle?mi?tir.

E?er program?n?z? GNU GPL veya GNU LGPL ile copyleft yapmak istiyorsan?z, l?tfen lisans a??klamalar? sayfas?n? tavsiyeler i?in ziyaret edin. Se?ti?iniz lisans?n t?m metnini kullanman?z gerekti?ini unutm?ay?n. Her biri b?t?nd?r, ve k?smi kopyalara izin verilmemektedir.

E?er k?lavuzunuzu GNU FDL ile copyleft yapmak isterseniz, l?tfen FDL metnininsonundaki y?nergeleri, ve GFDL a??klamalar sayfas?n? inceleyin. Tekrar, k?smi kopyalara izin verilmemektedir.

Aug	SEP	Oct
	05
2014	2015	2016